SAINS TING.3 BAB 8

CHAPTER 8: GENERATION OF ELECTRICITY
 
8.1 GENERATION OF ELECTRICAL ENERGY
 
1. A generator is a device that converts mechanical energy into electrical energy.
2. For a generator to produce electrical energy (electricity), the coil of wires in the
generators rotates within a magnetic field by a turbine.
3. Energy sources such as fossil fuels, running water and nuclear fuels are sources of energy
used to provide kinetic energy to rotate the turbines.
4. The generators are used in the various types of power stations.
 
VARIOUS TYPES OF POWER STATIONS
 
1. THERMAL POWER STATION
a. Natural gas, diesel or coal is burnt to produce heat energy.
b. This heat energy is used to convert water into steam.
c. The steam rotates the steam turbine which drives the generator to produce electrical
energy.
d. Energy changes involves:
Chemical energy heat energy kinetic energy electrical
energy
 
2. NUCLEAR POWER STATION
a. Nuclear reactions release a huge amount of heat, which is used to convert water into
steam.
b. The steam is used to rotate the steam turbine.
c. The turbine rotates the generator to produce electrical energy.
d. Energy changes involves:
Nuclear energy heat energy kinetic energy electrical
energy

3. HYDROELECTRIC POWER STATION
a. Running water flows from a dam rotates the water turbine.
b. The rotating turbine will in turns drives the generator that produces electrical energy.
c. Energy changes involves:
Potential energy kinetic energy electrical energy
 
ALTERNATIVE SOURCES OF ENERGY
1. Solar energy 
2. Biomass fuel
 
8.2 TRANSFORMERS
1. A transformer is a device that changes the voltage of an alternating current.
2. It is made up of a soft iron core with a coil of insulated wire on both sides of the core.
3. When alternating current is flowing through the primary coil, a changing magnetic field
is created continuously.
4. This changing magnetic field induces an alternating voltage in the secondary coil.
5. Primary coil – receives input voltage,
Secondary coil – produces output voltage.
6. The voltage produced (output voltage)can either increases or decreases, depends on:
   i. The input voltage
   ii. The number of turns of the primary and secondary coil.
7. In a transformer, the voltage is larger on the side with more turns (wire coil).
8. Types of transformers: (i) Step -up transformer (ii) Step- down transformer
9. Differences between step-up and step-down transformer
   Step-up transformer
   Step-down transformer
a. Input is less than output Input is more than output
b. Number of turns in the primary coil is less than that in the secondary coil
 
Number of turns in primary coils is more than that in the secondary coil.3
 
8.3 ELECTRICAL ENERGY TRANSMISSION AND DISTRIBUTION SYSTEM
 
1. The components involved in the electrical power transmission and distribution system are
   a. Power station
   b. Step-up transformer station
   c. National Grid Network
   d. Step-down transformer
   e. Substation
2. The generators at a power station produce alternating current with a voltage of 11kV or
25kV.
3. This current enters a transformer station. Here, the voltage is raised to 132kV or 275kV
using a step-up transformer.
4. The alternating current then flows through a network of transmission cables called the
National Grid Network.
5. Then it enters into a regional control and switching zone. Here, the electrical power is
controlled before it is sent where and when it is needed. It is also allowing some stations
and lines to be shut down without cutting off power supply.
6. From this zone, the alternating current flows through a series of step-down transformers
and switching zones at the main substation and its branches before distributing to
consumers.
7. Figure below shows the electrical energy transmission and distribution system
4
C
Transmission system
Distribution system
KEY –
A – Power Station
B – Step-up transformer
C – National Grid Network
D – Step-down transformer
E – Substation
 
8.4 ELECTRICAL ENERGY SUPPLY AND WIRING SYSTEM IN HOMES
1. Alternating current with a voltage of 240 V is supplied to our homes by the live wire.
2. Current is returned to the substation by the neutral wire.
3. Types of electrical wiring system:
a. Single- phase wiring b. Three- phase wiring
4. Wiring in a 3-pin plug involves:
 
Type of wire:
1. International colour code
2. Live
3. Brown
4. Neutral
5. Blue
6. Earth
7. Yellow with green stripes
8. E
9. A
10. A
11. B
12. D
13. E A
14. E A

5. The components in the electrical wiring system at home and their functions are shown in
the following.
PART
FUNCTION
Fuse box Protects a house circuit from damage caused by a large current or
overloading.
Main switch Controls the amount of current which flows through the circuit into
the house.
Circuit breaker Breaks the circuit by springing out or tripping its switch when the
current flowing through it exceeds its rating.
Live wire Carries current at a voltage of 240V from the local substation to
home.
Neutral wire Returns the current from homes to substations.
Earth wire Connects an appliance directly to earth as a safety measure.
Electric meter Records the amount of electrical energy that has been used.
6. Figure below shows the wiring system in homes.

8.5 COST OF USING ELECTRICAL ENERGY
 
1. Power is the rate of using energy.
2. The S.I. unit for power is watt (W) or joules per second.
3. Electrical appliances are normally marked with the power and voltage rating.
4. The unit commonly used for electrical energy is the kilowatt-hour [kWh].
 
8.6 FUNCTIONS OF FUSE AND EARTH WIRE
 
1. Types of fuse: 
(a) Cartridge fuse (b) Replaceable fuse
2. The rating of a fuse is the value of the maximum current that is allowed to flow through
the fuse without causing its fuse wire to melt.
3. Some common ratings of fuses are 1A, 2A, 3A, 5A, 10A and 13A.
4. A fuse functions as a safety device to protect the wiring and appliance against excessive
current flow.
5. The fuse has a slightly higher rating than the magnitude of current which flows in the
appliances.
6. When excessive current flows in a circuit, the fuse will melt and break the circuit.
7. The earth wire connects the metal part of electrical appliances to the earth. It carries the
leaked current from the appliance to earth.
Electrical energy used (J)
Electrical power (W) =
time taken (S)
electrical power = voltage X current
Cost of electrical energy used = electrical energy used in units x cost per unit
power (W)
Current (I)
voltage (V)
 
8.7 THE IMPORTANCE OF SAFETY PRECAUTIONS IN THE USE OF ELECTRICAL
ENERGY
 
Safety Precautions in the Use of Electrical Energy
1. Do not overloaded electrical sockets
2. Replace old wires with worn out insulations with new wires
3. Do not touch electrical appliances or switches with wet hand
4. Do not poke anything into an electric socket
5. In case of an electrical fire
• switch off the main switch
• use a powder fire extinguisher to put out the fire
• call the fire brigade
6. In case of a person getting an electric shock,
• switch off the main switch
• use an insulator such as wood, rubber or plastic ti separate the person from the source
of electric shock
• never touch the person with your bare hands
• give first aid to the victim
• send the victim to the hospital.
 
8.8 CONSERVING ELECTRICAL ENERGY
 
• Steps to conserve electrical energy
(a) Turn off the lights that are not in use
(b) Use fluorescent lamps which are more efficient in lightning
(c) Iron all your clothes at one time
(d) Keep the refrigerator away from heating appliances such as ovens and do not
open refrigerator door often.
(e) use energy-efficient electric appliances in homes and offices

SAINS TING.3 BAB 2

Bab 2 Peredaran Darah dan Pengangkutan

Struktur Jantung Manusia

Jantung manusia (human heart) terletak di dalam rongga toraks (thoracic cavity), di belakang tulang dada, dan di antara paru-paru (lung) kiri dan kanan.

Rupa bentuk Jantung adalah berbentuk kon (cone-shaped) dan hujungnya adalah condong sedikit ke arah sebelah kiri badan kita.

Jantung mempunyai jisim kira-kira 300g dan terbina daripada otot-otot jantung (cardiac muscles) yang tebal dan kuat.

Keseluruhan jantung dilindungi dengan membran yang tahan lama. Ruang diantara jantung dan membran adalah berisi cecair (fluid) bagi tujuan untuk mengurangkan geseran antara jantung dan organ-organ lain di sebelahnya.

Struktur terperinci jantung manusia.

Jantung manusia mempunyai empat ruang berotot (muscular chambers).

• Dua ruang di sebelah kiri: atrium kiri dan ventrikel kiri.
• Dua ruang disebelah kanan: atrium kanan dan ventrikel kanan.

Ruang kiri dan kanan dipisahkan oleh otot yang dikenali sebagai septum supaya darah beroksigen (oxygenated blood) tidak bercampur dengan darah yang terdeoksigen (deoxygenated blood).

Ciri-ciri atrium dan ventrikel:

• Ventrikel mempunyai ruang isipadu (volume of space) yang lebih besar daripada atrium.
• Ventrikel mempunyai dinding yang tebal berbanding atrium.
• Ventrikel kiri adalah lebih tebal dan lebih otot daripada ventrikel kanan kerana ruang (chamber) ini mengepam darah di bawah tekanan yang lebih tinggi ke seluruh tubuh badan.

Setiap ventrikel dan atrium ini dihubungkan dengan satu salur darah yang besar.

• Atrium kiri dihubungkan ke vena pulmonari (pulmonary vein).
• Atrium kanan dihubungkan ke vena kava (vena cava).
• Ventrikel kiri dihubungkan ke aorta.
• Ventrikel kanan dihubungkan ke arteri pulmonari (pulmonary artery).

Aliran darah dalam satu arah (sehala) didalam jantung dikawal oleh tiga jenis injap (valve):

• Injap bikuspid (bicuspid valve or mitra valve) mengawal aliran sehala darah dari atrium kiri ke ventrikel kiri.
• Injap trikuspid (tricuspid valve) mengawal aliran sehala darah dari atrium kanan ke ventrikel kanan.
• Injap sabit (semi-lunar valve) mengawal aliran sehala darah dari ventrikel kiri ke aorta, serta dari ventrikel kanan ke arteri pulmonari.

SAINS TING. 3 BAB 1

Mekanisme Pernafasan Manusia

Sistem pernafasan manusia.

Sistem pernafasan manusia.

Bahagian	Struktur	Fungsi
Rongga nasal	Rongga yang terdiri dari tisu lembap dan rerambut halus.	Melembapkan udara yang melaluinya serta memerangkap habuk pada udara.
Trakea	Dinding luaran terdiri dari gegelang tulang rawan, manakala dinding dalamannya terdiri dari dari sel-sel epithelium dengan silia dan sel-sel yang merembeskan mucus.	Gelang tulang rawan menghalang trakea daripada binasa. Silia dan mukus membantu untuk memerangkap habuk dan mikro organisma yang ada dalam udara.
Bronkus	Dua cabang dari trakea yang menuju ke paru-paru.	Udara terus ke paru-paru kiri dan kanan.
Paru-paru	Lembut, seperti span, serta kaya dengan saluran darah dan alveoli.	Tempat berlakunya pertukaran gas.
Tulang rusuk	Tulang-tulang yang berbentuk sangkar di dalam rongga toraks.	Melindungi paru-paru.
Diafragma	Otot berbentuk kubah ketika dalam keadaan rehat.	Memisahkan rongga torak daripada rongga abdomen.
Otot intercostal	Tisu otot di antara dua tulang rusuk. Ia juga dikenali sebagai otot rangka.	Menggerakan tulang rusuk.

Struktur paru-paru manusia.

Paru-paru manusia.

Paru-paru (lung) adalah organ utama pernafasan (main respiratory organ) manusia.

Manusia mempunyai sepasang paru-paru, iaitu paru-paru kiri dan kanan.

Paru-paru adalah lembut dan seperti span, dan terletak di dalam rongga toraks (thoracic cavity) yang dilindungi oleh tulang rusuk (ribs).

Permukaan paru-paru dilitupi dengan cecair untuk mengurangkan geseran (friction) semasa proses pengembangan dan pengecutan.

Terdapat cabang-cabang halus dalam paru-paru yang dikenali sebagai bronkiol. Bronkiol dicabang keluar dari bronkus.

Terdapat banyak kantung udara di hujung bronkiol yang dikenali sebagai alveoli. Pertukaran gas berlaku di sini.

Peranan sistem pernafasan manusia untuk menghasilkan tenaga melalui tiga mekanisme:

1. bernafas untuk mendapatkan oksigen.
2. mengangkut oksigen daripada darah ke sel-sel badan.
3. respirasi sel untuk mengoksidakan makanan menggunakan oksigen dalam sel-sel badan.

Bernafas

Bernafas (breathing) adalah proses dimana udara diambil masuk dan keluar dari tubuh manusia untuk membolehkan pertukaran gas berlaku di dalam paru-paru.

Bernafas melibatkan proses berganti menarik nafas (inhalation) dan menghembus nafas (exhalation) melalui tindakan diafragma dan otot intercostal.

Penyedutan membolehkan udara dari atmosfera akan disedut masuk ke dalam paru-paru, manakala penhembusan nafas membolehkan udara diusir keluar dari paru-paru ke atmosfera.

Proses menarik nafas dan menghembus nafas adalah disebabkan oleh tindakan diafragma dan otot intercostal.

• Diafragma adalah lapisan otot di bawah paru-paru. Apabila dalam keadan rehat, ia berbentuk seperti kubah, yang melengkung ke atas.
• Diafragma berfungsi untuk perubahan tekanan udara di dalam rongga toraks.
• Otot intercostal adalah otot yang berada diantara tulang-tulang rusuk. Ianya terbahagi kepada dua lapisan, iaitu otot intercostal luar dan otot intercostal dalam.
• Otot intercostal berfungsi untuk menggerakkan tulang rusuk.

Otot-otot intercostal.

Mekanisme pernafasan

Menarik nafas (inhalation)

Fungsi menarik nafas adalah untuk menarik oksigen dari udara ke dalam sel-sel badan.

Semasa menarik nafas,

• diafragma mengecut dan mendatar.
• otot intercostal luar mengecut dan menaikkan tulang rusuk ke atas dan ke hadapan.

Pergerakan diafragma dan tulang rusuk itu seterusnya akan meningkatkan isipadu rongga toraks.

Tekanan udara di dalam paru-paru berkurangan dan lebih rendah daripada tekanan atmosfera luar.

Jadi, udara dari atmosfera akan dipaksa masuk ke dalam paru-paru sebagai udara yang disedut semasa menarik nafas. 

Menghembus nafas (exhalation)

Fungsi menghembus nafas adalah untuk membuang karbon dioksida daripada sel-sel badan.

Semasa menghembus nafas,

• diafragma dalam keadaan rehat dan melengkung ke atas berbentuk seperti kubah.
• otot intercostal dalam mengecut, akan merendah dan mengembalikan kedudukan tulang rusuk ke kedudukan asal.

Pergerakan diafragma dan tulang rusuk itu seterusnya akan mengurangkan isipadu rongga toraks.

Tekanan udara dalam rongga toraks bertambah dan melebihi tekanan atmosfera luar.

Jadi, udara di dalam paru-paru dipaksa keluar sebagai udara yang dihembus semasa menghembus nafas.

Pengangkutan Oksigen Dalam Badan

Semasa bernafas, kepekatan oksigen didalam udara yang disedut adalah lebih tinggi berbanding dengan kandungan oksigen didalam kapilari darah.

Darah beroksigen masuk ke dalam paru-paru melalui rongga hidung, trakea, bronkus, bronkiol, dan akhirnya alveoli.

Alveoli adalah kantung-kantung kecil di mana pertukaran gas berlaku.

Struktur alveoli.

Semasa pertukaran gas berlaku, oksigen akan diangkut dari alveolus ke sel-sel badan, manakala karbon dioksida akan diangkut dari sel-sel badan untuk dikeluarkan melalui paru-paru.

Penyebaran oksigen daripada alveolus kepada kapilari darah:

• Alveoli mempunyai permukaan yang lembap, dinding nipis dan dikelilingi oleh banyak kapilari darah.
• Oksigen yang terkumpul akan dilarutkan dahulu pada permukaan lembap alveoli. Ini menyebabkan kepekatan oksigen di dalam alveoli meningkat.
• Apabila kepekatan oksigen di dalam alveoli adalah lebih tinggi berbanding dengan kapilari darah, oksigen akan diangkut dari alveolus ke kapilari darah dengan cara resapan mudah (simple diffusion).
• Membran nipis alveoli meningkatkan kecekapan penyebaran darah. Oleh itu, lebih banyak oksigen dapat diserap ke dalam kapilari darah.
• Penyebaran oksigen ini berlaku berterusan sehingga molekul oksigen dapat menembusi dinding kapilari darah dan akhirnya masuk ke dalam aliran darah.

Penyebaran oksigen daripada alveoli ke kapilari darah.

Pengangkutan oksigen oleh darah:

• Darah adalah sejenis bendalir tisu yang mengalir dalam kapilari darah.
• Darah bertindak sebagai medium pengangkutan oksigen yang cekap disebabkan bantuan dari hemoglobin (haemoglobin).
• Hemoglobin adalah pigmen merah yang terdapat di dalam sel-sel darah merah (eritrosit).
• Hemoglobin merupakan pembawa oksigen yang penting kerana ianya lebih mudah mengikat oksigen berbanding dengan air dan plasma darah.
• Oksigen mengikat dengan hemoglobin dalam bentuk oksihemoglobin yang mana lebih stabil. Dengan kata lain;   Hemoglobin + Oksigen → Oksihemoglobin.
• Oksihemoglobin ini akan dibawa dengan darah ke bahagian-bahagian badan yang kekurangan oksigen.

Penyebaran oksigen daripada kapilari darah ke sel-sel badan:

Penyebaran oksigen daripada kapilari darah ke sel-sel badan.

• Apabila sampai ke sel-sel badan yang kekurangan oksigen, oksihemoglobin akan terurai untuk melepaskan oksigen dan hemoglobin. Dengan kata lain;   Oksihemoglobin + Oksigen → Hemoglobin.
• Oksigen yang dilepaskan akan diserap oleh sel-sel badan, manakala hemoglobin akan kembali ke paru-paru untuk mengikat oksigen baru.

Pada masa yang sama, karbon dioksida daripada sel-sel juga akan meresap ke dalam kapilari darah untuk dibawa oleh hemoglobin ke alveoli.

Kemudian, karbon dioksida akan diusir keluar daripada paru-paru semasa proses menghembus nafas.

Kepentingan Menjaga Sistem Pernafasan

Sistem pernafasan akan terjejas jika ianya terdedah kepada bahan pencemar (pollutants) tertentu dan berlebihan.

Bahan pencemar terbahagi kepada dua jenis, iaitu bahan pencemar gas (gaseous pollutants) dan zarah-zarah halus.

Bahan pencemar gas terdiri daripada karbon monoksida, nitrogen oksida, hidrokarbon, sulfur dioksida, dan plumbum, manakala zarah-zarah halus terdiri daripada habuk atau bendasing yang terdapat pada atmosfera.

Kebanyakan bahan pencemar adalah toksik toxic) dan karsinogenik (carcinogenic). Ketoksikan adalah kualiti bahan-bahan yang boleh merosakkan sel-sel hidup, manakala karsinogenik adalah kualiti yang boleh membawa kepada pengeluaran sel-sel kanser.

Bahan-bahan toksik dikenali sebagai toksin (toxin), manakala bahan-bahan karsinogenik dikenali sebagai karsinogen (carcinogens).

Kita mesti mengelak daripada merokok kerana ianya boleh merosakkan sistem pernafasan.

Suatu eksperimen untuk menunjukkan kesan-kesan asap rokok ke atas kapas putih boleh dijalankan seperti berikut: kapas ini adalah satu analogi paru-paru manusia.

1) Radas disediakan seperti rajah di atas.

2) Puntung rokok yang sedang menyala ditetapkan pada sebelah tiub U.

3) Pada akhir eksperimen, didapati bahawa:

• Termometer menunjukkan bahawa bacaan suhu menjadi lebih tinggi daripada suhu bilik. Ini menunjukkan bahawa asap rokok boleh meningkatkan suhu paru-paru.
• Kapas putih bertukar menjadi keperangan (brownish) dengan tompok-tompok hitam. Ini menunjukkan bahawa asap rokok mengandungi tar.
• Air dalam balang bertukar menjadi kekuningan (yellowish) kerana bahan pencemar dalam asap rokok larut di dalamnya.
• Air menjadi berasid selepas 2-3 rokok dibakar. Ini menunjukkan bahawa asap rokok mengandungi gas berasid yang boleh makan di sel-sel epitelium pada alveoli.

Menghargai Sistem Pernafasan Yang Sihat

Sistem pernafasan adalah salah satu daripada nikmat tuhan. Kita harus bersyukur kerana dikurniakan organ pernafasan yang membolehkan kita bernafas untuk terus hidup.

Oleh itu, kita mestilah menjaga dan memelihara kesihatan paru-paru kita agar ia dapat melaksanakan fungsinya dengan lebih cekap.

Bagi memastikan kecekapan fungsi dan kesejahteraan sistem pernafasan, kita mestilah:

• Menjauhkan diri daripada merokok.
• Tidak menghidu bahan seperti gam dan petrol yang boleh merosakkan sel-sel pernafasan serta membawa kepada ketagihan.
• Tidak menyembur racun serangga dalam keadaan pintu dan tingkap ditutup.
• Buka semua tingkap untuk meningkatkan dan memperbaiki pengudaraan di dalam bilik.
• Elakkan bernafas dalam debu dan kekotoran yang boleh mencemarkan paru-paru.
• Memakai peralatan perlindungan apabila mengendalikan bahan kimia yang melepaskan gas toksik.
• Melakukan senaman di ruang yang terbuka dengan udara segar. Selalu melakukan senaman membolehkan kita memperbaiki jantung dan otot-otot, dan juga membantu mengelakkan sesak nafas.
• Selalu membersihkan rumah supaya udara yang kita sedut semasa bernafas bebas daripada habuk dan kotoran.
• Tidak melakukan pembakaran sampah secara terbuka di kawasan dalam dan sekitar rumah.

Manusia harus mengekalkan (pada keadaan baik) dan memelihara kualiti udara dengan cara:

• Mengharamkan pembakaran sampah secara terbuka.
• Menggunakan petrol tanpa plumbum pada kenderaan bermotor.
• Menjalankan kempen untuk memelihara dan memperbaiki indeks kualiti udara.

SAINS TINGKATAN 3

BAB 1 : RESPIRASI

1.1 Menganalisa mekanisma pernafasan manusia

1.2 Memahami pengangkutan oksigen dalam badan manusia

1.3 Menyedari kepentingan sistem respirasi yang sihat

BAB 2 : PEREDARAN DARAH DAN PENGANGKUTAN

2.1 Memahami sistem pengangkutan dalam manusia

2.2 Menganalisa darah manusia

2.3 Menganalisa sistem pengangkutan dalam tumbuhan

BAB 3 : PERKUMUHAN

3.1 Memahami perkumuhan manusia

3.2 Menganalisa sistem urinari dalam manusia

3.3 Menganalisa perkumuhan dalam tumbuhan.

BAB 4 ; PEMBIAKAN

4.1 Memahami pembiakan seks dan aseks.

4.2 Menganalisa sistem pembiakan lelaki.

4.3 Menganalisa sistem pembiakan wanita.

4.4 Menganalisa kitar haid

4.5 Menganalisa persenyawaan dan kehamilan

4.6 Memahami kepentingan penjagaan pra natal

4.7 Menilai kepentingan penyelidikan dalam pembiakan manusia.

4.8 Menganalisa system pembiakan seks tumbuhan berbunga.

4.9 Menganalisa pendebungaan.

4.10 Memahami perkembangan buah dan biji benih pada tumbuhan.

4.11 Mensintesis konsep percambahan biji benih.

4.12 Mengaplikasi pembiakan vegetatif dalam tumbuhan berbunga.

BAB5 : PERTUMBUHAN

5.1 Menganalisa pola pertumbuhan manusia

BAB 6 : TANAH DAN SUMBERNYA

6.1 Menganalisa kepelbagaian mineral dalam kerak Bumi.

6.2 Memahami tindak balas antara logam dengan bukan logam

6.3 Memahami sebatian silikon.

6.4 Menganalisa sebatian kalsium.

6.5 Menganalisa sumber bahan api semula jadi dan kepentingannya

BAB 7 : KEELEKTRIKAN

 

 7.1 Memahami Elektrostatik 

7.2 Memahami Keelektrikan

7.3 Mengaplikasi kefahaman cara mengukur keelektrikan

7.4 Mensintesis hubungan antara arus, voltan dan rintangan.

7.5 Mensintesis konsep litar selari dan litar bersiri

7.6 Menganalisa arus, voltan

dan rintangan dalam satu litar bersiri

7.7 Menganalisa arus, voltan dan rintangan dalam satu litar selari.

7.8 Memahami kemagnetan.

7.9 Memahami keelektro magnetan.

BAB 8 : PENJANAAN ELEKTRIK

8.1 Memahami penjanaan tenaga elektrik.

8.2 Memahami transfomer.

8.3 Menganalisa penghantaran elektrik dan sistem pengagihan.

8.4 Memahami bekalan  lektrik dan system pendawaian di rumah.

8.5 Menganalisa kos penggunaan tenaga elektrik.

8.6 Memahami fungsi fius dan wayar bumi.

8.7 Menilai kepentingan langkah berjaga-jaga dalam penggunaan elektrik.

8.8 Menilai kepentingan memulihara elektrik.

BAB 9 : BINTANG DAN GALAKSI

9.1 Menganalisa Matahari

9.2 Memahami bintang dan galaksi dalam alam semesta.

9.3 Mensyukuri kewujudan alam semesta sebagai anugerah Tuhan.

BAB 10 : PENEROKAAN ALAM SEMESTA

10.1 Memahami Perkembangan dalam bidang astronomi dan penerokaan angkasa lepas.

NOTA SAINS

BAB 3:PEMBIAKAN

PENGENALAN.

1. Pembiakan merupakan satu ciri am bagi semua benda hidup.
2. Pembiakan ialah proses penghasilan individu baru yang sifatnya menyerupai induk.
3. Ia merupakan proses menyambung zuriat agar sesuatu spesis tidak pupus.
4. terdapat 2 jenis pembiakan iaitu aseks dan seks.

PEMBIAKAN ASEKS

Ciri-ciri

1. melibatkan 1 induk
2. tiada penghasilan gamet dan proses persenyawaan
3. anak serupa induknya
4. berlaku pada organisma peringkat rendah
5. penghasilan individu baru yang banyak tanpa bantuan individu lain

Jenis pembiakan Aseks

Belahan dedua

Belahan dedua pada ameoba

• berlaku pada  Ameba,paramesium,dan bakteria.
• induk yang matang membahagi dua membentuk organisma baru.

Pembentukan Spora

Kulat pada roti

• berlaku pada tumbuhan  seperti kulat,lumut,dan paku pakis 
• spora terbentuk melalui pembahagian sel secara berulang
• spora berada dalam sporagium dan dibebaskan bila matang.

Pertunasan

pertunasan pada yis

• Yis dan hidra membiak secara ini.
• pertunasan berlaku apabila induk mengeluarkan unjuran atau mata tunas yang akan berkembang dan tertanggal untuk menjadi organisma baru.

Pembiakan Vegetatif

Pokok setawar

• Pembiakan ini dilakukan oleh ubi kentang,halia,dan pokok setawar.
• Organisma baru akan terbentuk daripada bahagian vegetatif tertentu pada induknya.

Penjanaan Semula

Cacing Pipih

• organisma yang membiak dengan cara ini ialah cacing pipih
• Organisma baru boleh berkembang daripada sebahagian keratan badan induknya.

PEMBIAKAN SEKS


ciri-ciri:

• Melibatkan 2 induk iaitu jantan dan betina
• melalui proses percantuman gamet
• berlaku pada organisma peringkat tinggi seperti  manusia, burung,mamalia,ikan,reptilia,amfibia,serangga dan sesetengah tumbuhan berbunga.
• kelebihannya ialah menghasilkan individu baru daripada gabungan genetik yang berbeza.Ini menghasilkan variasi yang berbeza.

Sistem Pembiakan Lelaki

Sistem pembiakan lelaki berfungsi untuk menghasil,menyimpan,dan menyalurkan sperma keluar badan.
Fungsi setiap bahagian:

Struktur zakar

Testis (testicle)

imej testis

• Setiap lelaki mempunyai sepasang testis
• Testis berfungsi untuk menghasilkan sperma dan hormon testosterone(hormon kelakian)
• testis berbentuk bujur dan mula menghasilkan sperma apabila lelaki baligh
• Lelaki mampu menghasilkan sperma jika diameter testis ialah 2cm.

Skrotum

skrotum

• Merupakan satu kantung yang melindungi testis.
• Berfungsi untuk mengawal suhu testis kerana sperma memerlukan suhu yang lebih rendah daripada suhu badan manusia untuk dihasilkan.
• Skrotum akan menggeleber untuk menjauhkan testis dari badan jika cuaca panas dan apabila cuaca sejuk testis akan menggerutu untuk mendekatkan testis dari badan.

Zakar (penis)

Ilustrasi 3d Bahagian-bahagian pada  zakar

• Zakar merupakan organ berotot yang berfungsi menghantar sperma ke dalam faraj.
• Zakar terdiri daripada batang(shaft),frenulum,takuk(sulcus),kepala(glans), lubang kencing(urinary meatus) dan kulup(foreskin)

• Jika lelaki tidak berkhatan, kepala zakar akan dilindungi oleh satu bahagian kulit yang dipanggil kulup. Semasa hubungan seks, bahagian kulup ini akan tertarik ke belakang  disebabkan batang zakar dan kepala zakar semakin memanjang dan membesar seperti ilustrasi di bawah.

Situasi pada zakar yang tidak berkhatan ketika ereksi

• Semasa lelaki terangsang, darah akan mula memenuhi otot-otot zakar dan ini akan menyebabkan zakar akan menegak kedepan,mengeras,memanjang,dan membesar 2x daripada saiz asal.Fenomena ini dikenali sebagai ereksi. Zakar perlu ereksi untuk membolehkannya ditusuk kedalam faraj. Mengikut kajian secara umumnya, panjang zakar ketika ereksi ialah 6 inchi.

Gambaran Proses Ereksi

• Semasa hubungan seks, zakar akan ditarik dan ditusuk secara berulang kali didalam lubang faraj.

Duktus Sperma (sperm duct/Vas deferens)

Kedudukan Vesikel semen

• satu salur yang menghubungkan testis dan vesikel semen.
• berfungsi untuk menyalurkan sperma dari testis ke vesikel simen semasa hubungan seks berlangsung.

Vesikel semen (Seminal vesikel)

Ilustrasi kedudukan Vesikel semen

• berfungsi menghasilkan cecair semen atau air mazi.Cecair semen ialah cecair yang bersifat berlendir (mukus) dan kaya dengan glukosa.
• Sperma yang memasuki vesikel semen akan  bercampur dengan cecair semen.
• Sperma yang telah bercampur tadi akan disimpan sementara waktu di vesikel semen semasa hubungan seks berlangsung.
• Ketika lelaki mencapai kemuncak syahwatnya atau klimaks, otot di sekeliling vesikel semen akan mengecut secara beritma menyebabkan tekanan di dalam vesikel semen akan meningkat. Keadaan ini menyebabkan sperma ditolak keluar melalui ejaculatory duct dan seterusnya ke uretra.

Uretra(Urethra)

• Sperma yang telah bercampur tadi atau air mani seterusnya akan melalui salur uretra untuk dipancutkan secara tembakan keluar melalui zakar.
• Sperma perlu dipancutkan sebegitu supaya dapat memasuki dan memenuhi bahagian serviks,uterus dan  tiub fallopio pada wanita.
• Proses pemancutan ini dipanggil ejakulasi (ejaculation). Ketika ejakulasi berlaku lelaki akan berasa nikmat yang tidak terhingga.

Pergerakan Sperma

• Selain daripada memancutkan sperma uretra juga berfungsi untuk mengeluarkan air kencing daripada pundi kencing.
• secara ringkasnya proses yang berlaku seperti gambarajah di bawah;

SSISTEM PEMBIAKAN WANITA

Sistem pembiakan wanita berfungsi untuk menghasilkan ovum dan menyediakan tempat untuk perkembangan fetus.

Fungsi setiap bahagian:

Faraj (Vagina)

Struktur Faraj

• Faraj merupakan bahagian rongga berotot .
• Berfungsi untuk menerima tusukan zakar lelaki.
• Faraj terbahagi kepada dua iaitu bahagian luar dan bahagian dalam.

ilustrasi bahagian luar faraj

• Bahagian luar faraj terdiri daripada labia majora,labia minora dan biji kelentit(klitoris)

• Bahagian labia majora, labia minora biasanya akan dibuang jika wanita itu dikhatankan.
• klitoris merupakan bahagian yang sensitif terhadap sentuhan dan memberikan nikmat kepada wanita jika bergesel dengan batang zakar semasa hubungan seks.

• Bahagian dalam faraj merupakan satu rongga berotot yang berbentuk silinder. Disebabkan keadaannya yang berotot ia dapat menerima berbagai saiz zakar lelaki tanpa sebarang masalah.Di bahagian hadapan faraj terdapat satu selaput yang dikenali sebagai selaput dara.

Fasa-fasa yang berlaku pada faraj ketika hubungan seks berlangsung;

1)Rongga Faraj akan terbuka dan lendir akan dikeluarkan oleh faraj untuk memudahkan  tusukan zakar.

2)Uterus akan mula menegak  dan bahagian hujung dalam faraj akan mengembang mengikut saiz zakar yang memasukinya

3)Otot-otot di bahagian hadapan rongga faraj akan mengecut secara beritma  dan ini akan memberikan kemutan pada zakar.

4) Selepas hubungan seks,rongga faraj mengecut supaya sperma yang dipancutkan zakar tidak tertumpah keluar dan uterus kembali ke kedudukan asal.

Serviks.

ilustrasi bahagian serviks

• merupakan satu bukaan berbentuk cincin silinder ataupun kon yang berada di hujung uterus dan terjulur melintasi bahagian anterior atasan bagi dinding faraj.
• dikenali juga sebagai pangkal rahim.
• air mani yang mengandungi sperma akan memasuki lubang yang terdapat pada hujung serviks. Disebabkan itulah,lelaki perlu memancutkan sperma dengan cara tembakan kerana tekanan yang tinggi diperlukan oleh sperma untuk memasuki rongga serviks.

Ovari

• Merupakan tempat penghasilan ovum.
• Biasanya wanita mempunya 2 biji ovari di sebelah kanan dan kiri badan.
• Wanita boleh menghasilkan ovum dengan hanya satu ovari.

Uterus

• Fungsi utamanya ialah untuk menerima ovum tersenyawa yang akan melekat padanya.
• Ketika datang bulan, permukaan dinding uterus akan tertanggal sebagai darah haid.